Ultrazvuk je zvuk čija je frekvencija iznad gornje granice čujnosti za normalno ljudsko uvo i iznosi 20 kHz.
Medicinsko ultrazvučno polje se kontinuirano razvija u pogledu dijagnoze i lečenja. Kako se nove ultrazvučne procedure i dalje otkrivaju, potražnja za ultrazvučnim tehničarima je u porastu. Prema Zavodu za statistiku rada, do 2020. godine biće 44 odsto više dijagnostičkih medicinskih sonografa nego što je bilo 2010. godine.
Ultrazvuk je otkriven davne 1790. godine
Istorija ultrazvuka i ultrazvučnih talasa počinje 1790. godine kada je Lazzaro Spallanzani otkrio da se šišmiši koriste zvukom, tj. sluhom prilikom kretanja, a da manje koriste vid. Švajcarski fizičar i inženjer Jean-Daniel Colladon 1826. godine otkrio je sonografiju koristeći podvodno zvono, dok je Pierre Curie 1881. pronašao vezu između električnog napona i kristala što je otvorilo put ka razvoju ultrazvučnih sondi koje se danas koriste.
30-ih godina prošlog veka sonografija je korišćena kod fudbalera u Evropi kao oblik fizičke terapije – da se umiri bol kod artritisa, ekcem i da se sterilišu vakcine.
Neurolog Karl Dussik je prvi upotrebio ultrazvuk za medicinske dijagnoze. Proceduru otkrivanja tumora mozga je nazvao “hiperfonografija“, a za dijagnostiku je koristio papir osetljiv na toplinu. 1948. godine Dr. George Luwig je sa timom svojih saradnika prvi snimio i opisao razliku brzina prolaska zvuka kroz različita tkiva i organe kod životinja što je predstavljalo važan napredak na polju medicinske dijagnostike ultrazvukom.
Prvi ultrazvuk bio je 2D skener
Škotski naučnik Ian Donald izumeo je i unapredio mnoštvo uređaja koji su se koristili za dijagnostiku i patologiju trudnoće. Njegov rad doživeo je popularnost tek kada je 1950. godine pregledao ženu koja je imala dijagnozu neoperabilnog tumora i utvrdio da je u stvari reč o cisti na jajniku, te je ona uspešno operisana. Svojim izumom B-moda (2D) ultrazvuka Donald je proglašen “ocem“ ginekoloških tehnika.
Ultrazvuk je zahvaljujući Douglasu Howryju i Josephu Holmesu narednih godina doživeo značajno poboljšanje. Naime, do tada, pacijent je morao biti potopljen u vodu kako bi se uspešno izveo pregled, a njihovim izumom ultrazvučne sonde koja je bila u potpunosti u kontaktu sa pacijentom otvoren je put razvoju ultrazvuka koji se i danas koriste. Takođe, Dr. John Wild i John Reid modifikovali su standardni ultrazvuk i kreirali ručni uređaj B-moda sa sondom koja se može pomerati u svim smerovima kako bi se pokrili različiti uglovi što je bilo važno za otkrivanje tumora dojke.
3D ultrazvuk i njegov razvoj
Razvojem elektronike i računara ultrazvučna tehnologija postala je sofisticiranija sa poboljšanim kvalitetom slike i nastankom 3D slike, koju je 1986. godine prvi u Tokiju primenio Kazunori Baba uhvativši trodimenzionalnu sliku fetusa.
Poboljšanja su nastavljena i 90-ih godina sa pojavom 4D snimka. Ultrazvučne vodene biopsije (endoskopski ultrazvuk) takođe su počele da se primenjuju tih godina.
Danas, pojavili su se razni kompaktni, ručni uređaji. IPhone čak poseduje aplikaciju za teleonografiju, a NASA je razvila program virtualnog vodiča za ultrazvuk u svemiru.